Demencja starcza – co warto wiedzieć jako przyszła opiekunka osoby starszej? 

Demencja starcza to jedno z najczęstszych schorzeń występujących u osób starszych, które znacząco wpływa na ich codzienne życie, a także na funkcjonowanie rodziny i opiekunów. Jako przyszła opiekunka seniorów warto poznać przyczyny, objawy oraz metody wsparcia i leczenia tej choroby. Dzięki tej wiedzy będziesz lepiej przygotowana na wyzwania związane z opieką nad osobami cierpiącymi na demencję.

Czym jest demencja starcza?

Demencja starcza, nazywana również otępieniem, to zespół objawów spowodowanych uszkodzeniem mózgu, które prowadzi do pogorszenia funkcji poznawczych, takich jak pamięć, myślenie, orientacja, rozumienie i zdolność komunikacji. Jest to proces postępujący, który najczęściej dotyczy osób powyżej 65. roku życia. Warto pamiętać, że demencja to nie choroba sama w sobie, ale raczej objaw różnych schorzeń – najczęściej choroby Alzheimera, otępienia naczyniowego, czołowo-skroniowego czy otępienia z ciałami Lewy’ego.

Przyczyny demencji starczej

Demencja jest wynikiem uszkodzenia komórek mózgowych, które przestają ze sobą prawidłowo komunikować. Do najczęstszych przyczyn należą:

1. Choroba Alzheimera – odpowiedzialna za około 60-70% przypadków demencji. Jest związana z odkładaniem się nieprawidłowych białek w mózgu, co prowadzi do obumierania neuronów.
2. Otępienie naczyniowe – spowodowane uszkodzeniem naczyń krwionośnych w mózgu, często w wyniku udaru.
3. Czynniki genetyczne – niektóre mutacje genetyczne mogą zwiększać ryzyko wystąpienia demencji.
4. Styl życia – nadciśnienie, cukrzyca, palenie tytoniu, brak aktywności fizycznej i niezdrowa dieta zwiększają ryzyko.
5. Proces starzenia się – ryzyko demencji rośnie wraz z wiekiem.

Objawy demencji

Pierwsze objawy demencji mogą być subtelne i często są mylone z naturalnym procesem starzenia. Warto jednak zwrócić uwagę na następujące symptomy:

1. Problemy z pamięcią krótkotrwałą – np. zapominanie, gdzie zostały odłożone przedmioty lub co ktoś powiedział przed chwilą.
2. Trudności w wykonywaniu codziennych czynności – np. gotowanie, płacenie rachunków, planowanie dnia.
3. Zaburzenia mowy i trudności w rozumieniu – zapominanie słów, problemy z tworzeniem zdań.
4. Zmiany osobowości i nastroju – np. depresja, lęk, drażliwość, brak zainteresowania dotychczasowymi pasjami.
5. Problemy z orientacją w czasie i przestrzeni – np. gubienie się w znanych miejscach.
6. Trudności w rozpoznawaniu bliskich osób – w zaawansowanych stadiach choroby.

Leczenie i opieka nad osobami z demencją

Chociaż nie ma lekarstwa na większość rodzajów demencji, istnieją metody łagodzenia objawów i spowalniania postępu choroby. Opieka nad osobą z demencją opiera się na kilku filarach:

1. Farmakoterapia:
   • W przypadku choroby Alzheimera stosuje się leki takie jak inhibitory acetylocholinesterazy (np. donepezyl) oraz memantynę.
   • W otępieniu naczyniowym kluczowe jest kontrolowanie ciśnienia krwi i innych czynników ryzyka sercowo-naczyniowego.
2. Wsparcie niefarmakologiczne:
   • Terapie zajęciowe – np. ćwiczenia pamięci, gry logiczne, malowanie.
   • Terapie ruchowe – codzienna aktywność fizyczna, spacery, ćwiczenia poprawiające równowagę.
   • Wsparcie emocjonalne – rozmowy, wspólne wspomnienia, budowanie poczucia bezpieczeństwa.
3. Dostosowanie środowiska:
   • Eliminowanie przeszkód w domu, które mogą zwiększać ryzyko upadków.
   • Tworzenie prostego i przyjaznego otoczenia.
4. Rola opiekunki:
   • Twoim zadaniem będzie wspieranie seniora w codziennych czynnościach, monitorowanie jego stanu zdrowia oraz budowanie zaufania i relacji opartej na szacunku.
   • Ważne jest, aby być cierpliwą i wyrozumiałą, szczególnie w sytuacjach, gdy senior staje się zdezorientowany lub niespokojny.

Jak przygotować się do pracy z osobą z demencją?

• Zdobywaj wiedzę – zapoznaj się z literaturą, szkoleniami i kursami dotyczącymi opieki nad osobami starszymi.
• Zachowaj empatię – osoby z demencją potrzebują zrozumienia i troski.
• Dbaj o siebie – praca z osobą z demencją bywa emocjonalnie wymagająca, dlatego nie zapominaj o swoich potrzebach i zdrowiu psychicznym.

Podsumowanie

Praca z osobami cierpiącymi na demencję starczą to nie tylko wyzwanie, ale również szansa na wniesienie realnej wartości w życie seniorów i ich rodzin. Świadomość przyczyn, objawów oraz metod leczenia demencji pomoże Ci w budowaniu profesjonalnej i empatycznej opieki. Pamiętaj, że Twoja cierpliwość, zrozumienie i gotowość do nauki mogą przynieść ulgę osobie chorej i znacząco poprawić jej jakość życia